„Vivat maj, trzeci maj, dla Polaków błogi raj!”
Konstytucja 3 Maja
29 kwietnia w naszej szkole odbyła się uroczysta akademia z okazji majowego święta. W tym roku przygotowali ją uczniowie klasy V oraz zespół Przeroślaczki.
Konstytucja 3 Maja 1791 r. została uchwalona przez Sejm Wielki, zwany również Czteroletnim. Była to najważniejsza reforma tego Sejmu. Autorami konstytucji był król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki oraz Hugo Kołłątaj. Konstytucja regulowała prawa i obowiązki ogółu mieszkańców oraz zasady organizacji władzy państwowej. Była pierwszą ustawą rządową w Europie, drugą na świecie (po amerykańskiej). Utrzymano unię polsko – litewską, została ona jednak zacieśniona. Władza została podzielona zgodnie z zasadą Monteskiusza na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Władzę ustawodawczą sprawował dwuizbowy sejm złożony z izby senatorskiej i izby poselskiej. Do izby poselskiej miało wchodzić 204 posłów wybieranych przez sejmiki poselskie oraz 24 plenipotentów miast królewskich, którzy mogli zabierać głos tylko w sprawie miast, przemysłu i handlu. Do senatu wchodziło 102 członków (wojewodowie, kasztelanowie) oraz biskupi diecezjalni i ministrowie. Łącznie 132 senatorów. Sejm kontrolował rząd i wszystkie organy w państwie. Władzę wykonawczą sprawował król wraz ze Strażą Praw. Straż Praw to rada ministrów powoływana przez króla lecz pod kontrolą sejmu. Król miał zwoływać sejm, posiadał prawo inicjatywy ustawodawczej, w jego imieniu miały być ogłaszane ustawy. Był naczelnym dowódcą wojska w czasie wojny, obsadzał wszystkie urzędy. Zniesiono wolną elekcję i wprowadzono dziedziczenie tronu. Władza sądownicza – najwyższym organem sądowym był Trybunał Koronny i Litewski. Utworzono sądy magistrackie dla miast oraz sądy apelacyjne wydziałowe.
infor.: Marek Zając
